Intrigerend India
Dankzij de vele reisverhalen in boekvorm of op TV kun je exotische fietsbestemmingen verkennen, zonder ook maar één keer te hoeven schakelen. Ook Internet biedt inmiddels vele nieuwe reismogelijkheden. Dit keer reisde Robert van Weperen eerst duizenden kilometers over het nieuwerwetse elektronische fietspad, om daarna per ATB het vaak middeleeuwse India te verkennen.Vlak voor vertrek naar Schiphol valt er nog een e-mailtje in mijn electronische postbus. Ik krijg het dringend advies om uitsluitend verpakt water te drinken. Het bacteriële geweld van het leidingwater zou mijn westerse darmflora binnen de kortste keren en voor lange duur genadeloos in de war schoppen. Ook bij het eten van voedsel is voorzichtigheid geboden. Hard gekookte eieren en fruit zijn nog het veiligst. Al eerder ben ik gewaarschuwd voor roekeloos rijdend vrachtverkeer en ontving ik tientallen berichten met tips over de vele tempels, wildparken en andere hot spots, na een oproep om informatie in de nieuwsgroep soc.culture.indian . In een databank die geheel gewijd is aan India vind ik uitgebreide en actuele informatie over de gebieden die ik zal bezoeken. Adembenemend. Wat mij betreft kan de Travel Survival Kit ook volledig het Net op. Dat scheelt tenslotte al gauw een kilo bagage.
Taj Mahal
![[Taj Mahal 80K]](indtaj.png)
Vele duizenden Air Miles verder en viereneenhalf uur tijdsverschil later. Hotel
Imperial, New Dehli, kamer 304. Met mijn reisgenoot drink ik op de behouden
aankomst. De tax-free whisky uit het kanariegele draagtasje komt ongemeen hard
aan. See Buy Fly luidt de gevatte tekst op het plastic zakje en als ik naar de
schakelaar van het bedlampje reik, start ik bij vergissing de propeller boven ons
bed. Ook de room service blijkt in dezelfde slecht gecoördineerde manoeuvre
gealarmeerd te zijn. De nieuwsgierige, knipmessende ober is niet van onze kamer
weg te branden. Zelfs niet op stand 8. Doet u dan maar twee tosti's. Na een
hazeslaapje van amper een uur zit ik in een trein die ons naar Agra brengt, de
stad van de Taj Mahal.
Op blote voeten betreden we het gigantische praalgraf dat geheel uit suikerzacht, spierwit marmer is opgetrokken. De reusachtige afmetingen en de ontelbare decoraties worden nog imposanter als de gids vertelt dat maar liefst 20.000 mensen hier 22 jaar lang dag in dag uit aan werkten. We verruilen de serene rust van het praalgraf voor het hectische centrum. Een politie-agent in een onberispelijk wit uniform en een fluitje tussen de lippen orkestreert de honderden fietsen, Riksja's, Vespascooters, heilige koeien en voetgangers die allemaal tegelijk het kruispunt willen passeren. Ik had mij graag in deze geleide anarchie gestort, maar mijn fiets staat geknield en geklemd op het dak van een Mercedesbusje. Het schema van mijn eerste fietsreis in georganiseerd groepsverband bepaalt dat wij toeristen eerst gemotoriseerd verder moeten.
Twaalf teenslippers
![[Raliegh moet het zijn84K]](raleigh.png)
In de tempelstad Khajuraho mag ik eindelijk in de handvatten knijpen van een
vederlichte Raleigh MvFour Hundred.
In rap tempo cirkel ik om de vele eeuwenoude tempels. Als ik er één wil bezoeken wijst een oppasser naar mijn schoenen. Ook hier mag je alleen op blote voeten naar binnen. Twee afgetrapte AGU-fietsschoenen sluiten een rij van twaalf frêle teenslippers. Via een stenen trap kom ik in de gebedsruimte. Wierook, water en heel veel bloemen rondom een granieten fallus. De gebeeldhouwde steen met een doorsnee van een meter symboliseert de kracht van het geloof. Een priester in kleermakerszit prevelt een gebed en geeft mij de zegen voor deze reis. Mijn vederlichte ATB is nu ook verlicht - ingestraald zoals ze in Nederland zeggen - en met een rode stip op het voorhoofd verlaat ik het heiligdom. November in Madhya Pradesh. De middagtemperatuur schommelt rond de 30 graden. Over een licht glooiende weg cruisen we door een landschap waar rode, groene en gele kleuren elkaar afwisselen. Rood is het zand, groen zijn de bomen en de maïsplanten en geel komt van de rijstvelden en de akkers vol bloeiende mosterdplanten. Het is al weer een uur geleden dat deze symfonie van kleuren brutaal verstoord werd door een auto of vrachtwagen. Een enkele keer fietst een dorpeling een stukje met ons mee, op een ruim 30 kilo zware HERO made in India met één versnelling.
![[Indische fietsen 102K]](indbikes.png)
De meeste mensen - voornamelijk vrouwen -lopen hier. Met een zak meel, een stapel
hout, of een waterkruik op het hoofd. Vrouwen doen het werk. Ze verzorgen de
kinderen, koken het voedsel en werken op het land. In de sawa's zie je ze met
een sikkel de stugge rijsthalmen afsnijden en te drogen leggen. Bij een weg die
opnieuw geasfalteerd wordt, passeren we een verkeersbord met het opschrift 'Men
at Work'. Ik vraag me af of ze er zelf de ironie van inzien. Want ook hier zijn het
voornamelijk vrouwen die op teenslippers en in veelkleurige sari's de stenen
versjouwen en de zwarte, kokende pek in het pokdalige wegdek gieten.
Antarctica
Met onze Indiase begeleider Bhawani maak ik een tocht langs afgelegen, piepkleine dorpjes die alleen op stoere schoenen of een dito fiets te bereiken zijn. Balancerend op een dammetje van een rijstveld, realiseer ik me dat er pas sinds een jaar of tien fietsen bestaan die je haast onbeperkte mogelijkheden geven. Een paar dorpelingen observeren met verwondering onze capriolen. Bhawani begint een praatje en regelt dat we een kijkje mogen nemen in één van de boerenwoningen. Schoenen uit! De muren van de boerderij zijn opgetrokken uit gedroogde koemest en het dak is bedekt met stro. Binnen worden diverse vertrekken gescheiden door witte muren. De inrichting is uiterst sober. Een enkel meubel verraadt de functie van elk vertrek. In een ruimte die kennelijk als keuken is bedoeld ligt een bescheiden voedselvoorraad: wat rijst, graan, tomaatjes en selderijknol. In de vloer is een holletje uitgespaard waarin elke ochtend een handvol graan tot een soort havermoutpap wordt fijngestampt. Opvallend is het dat er noch in de woning noch op het erf enige afval te vinden is. De kringloop is hier nog helemaal intact. De voorraden worden in bladeren verpakt bewaard en de warme maaltijd wordt met de rechterhand van ingenieus aan elkaar geregen bladeren gegeten. Voor het transport van voedsel, brandhout en pluimvee zijn draagconstructies gevlochten van bamboe. Stalmest is behalve als bouwmateriaal ook heel geschikt als brandstof. Verderop horen we kinderstemmen. Een twintigtal kinderen, verdeeld over twee klassen in twee kleine, kale ruimtes krijgen les van één en dezelfde juffrouw. De kinderen zitten in een kring op de grond, met voor zich een lei, een krijtje en een haveloos leerboek. Ademloos slaan zij de twee mannen in fietsbroek gade. Op een veelkleurige wereldkaart vol vliegestront wijs ik naar het gele vlakje aan de Noordzee. "I am from Holland," zeg ik haast verontschuldigend om mijn afwijkend voorkomen te verklaren. Maar uit de reacties maak ik op dat ik net zo goed op Antarctica had kunnen wijzen. Dan maar naar het universele kinderlokmiddel gegrepen: een rolletje King.Kanha National Park
Door tijdgebrek gedreven moeten we af en toe het zadel verruilen voor een stoel in het busje. Niet zonder tegenzin neem ik plaats achter het glas, immers het haalt me enorm uit mijn ritme en ik verlies de voeling met de omgeving. Maar ik probeer me te schikken en laat me amuseren door de chauffeur, die bij het klimmen van de weg mompelt: "Ik moet wel een erg goed mens geweest zijn in mijn vorige leven." Als hij via de achteruitkijkspiegel onze niet-begrijpende blikken observeert, vervolgt hij: "Want ik mag de bus besturen als jullie je in het zweet rijden." Nabij Kanha National Park fietsen we dwars door de bossen over paden van hard geel zand. Af en toe gaat de fiets op de nek om een ondiepe rivier over te steken. De vegetatie is uitbundig en vanuit de semi-jungle klinken geluiden die ik alleen van de televisie ken. Enkele dieren laten zich ook zien: een polsdikke, meterslange slang, een heuse hyena en een vriendenclubje apen dat hoog boven de weg door de verende boomtoppen tarzant.Slagzij
Jeypore, Orissa. Met mijn achterhoofd bots ik tegen de stang die de luifel boven de riksja op zijn plaats houdt. In dit land ben ik te lang om rechtop in een fietstaxi![Fietsen verhuur [97K]](indftshr.png)
te kunnen zitten. En te zwaar ook, want als we een bruggetje moeten nemen
verlaat de chauffeur de pedalen om de driewieler met heel zijn lichaam voort te
duwen. Ik voel me figurant in een slechte film en stap uit om de fiets - ruim
honderd kilo zwaar -naar het hoogste punt te duwen. Tijdens de afdaling zit ik
weer in foetushouding op het ongeveerde bankje. De angst slaat mij om het hart
als ik zie dat de chauffeur in een gevecht tegen de zwaartekracht, zijn linkervoet
over het wegdek laat slippen. Een luide knal rechtsachter. De lucht verlaat met
hoge snelheid de binnenband, mensen kijken om en het karretje maakt bijna
slagzij. Bij de eerste gelegenheid spring ik eruit, duw de man 5 rupees in de hand
en bid dat hij ook zonder het boekje van Han Goes zijn materieel weer aan het
rollen zal krijgen.
Dan maar weer zelf trappen. De hoofdstraat van Jeypore zindert - net als elke andere stad of groter dorp hier in India - van de ontelbare mensen die zich een weg banen langs een overconcentratie van kleine winkeltjes waar textiel, groente, zilver of huishoudelijke produkten worden verkocht. Verder zie je heel veel piepkleine kioskjes met tabak, snoepgoed of etenswaar. De houten huisjes staan op palen en zijn vaak niet groter dan anderhalf bij twee meter. De eigenaar zit steevast ingemetseld tussen de goederen die hij wil verkopen. Het neurotische straatbeeld krijgt een extra impuls door de reusachtige reclame- uitingen die in felle kleuren om de aandacht schreeuwen. Elk stukje blinde muur is volgeschilderd met soms wonderlijke boodschappen. Zoals de reclame van Philips voor een stereoradio met als pay off: 'Two radio's in Ones'. Of de leus van Hotel Oberoi: 'We look better after you'. Hilarisch is de whiskyreclame die claimt 'Good mornings after great evenings'.
Pijl en boog
![[In een dorpje 100K]](indscene.png)
In het bergachtige zuiden van Orissa fietsen we veruit het mooiste traject. Er moet
meer gewerkt worden, de panorama's krijgen extra diepte en de dorpjes worden
nòg mooier en vrediger.
Overal waar we stoppen krijgen onze fietsen ruime belangstelling. Net als in Albanië,
Indonesië en Jemen knijpen ook hier de toegestroomde nieuwsgierigen
graag in het rubber van de dikke ATB-banden. Doelend op de bidon wordt er
gevraagd of er Kero (= kerosine) in zit, de brandstof waarmee ze in India hun
potje koken. Het fietspraatje krijgt steevast een absolute climax als ik uit de groep
belangstellenden de meest bijdehante vraag mijn fiets op te tillen. Iedere keer
schieten ze uit omdat de fiets ondanks zijn opgeblazen voorkomen, zo'n twintig
kilo minder dan ingeschat. De verbazing is groot en iedereen verdringt zich om
het oversized wonder in de lucht te mogen houden.
Voorbij Koraput komen we in het gebied waar diverse leefgemeenschappen nog in
stamverband wonen. Door de ingehuurde gids worden ze als agressief en zonder
moraal afgeschilderd. Bovendien zouden ze de hele dag dronken zijn van de
zelfgestookte palmwijn en lopen ze er, dankzij de regering van India, pas sinds
kort gekuist bij. Het riekt wat mij betreft allemaal sterk naar Indianenverhalen. Op
een markt in Lamtaput komen we met Bonda's (zij zonder kleren) in contact. Van
dronkenschap geen spoor, maar ze zijn wel luchtig gekleed. Vrouwen bedekken
het bovenlijf met een bundel van gauw vijftig verschillende halskettingen met
kleine, veelkleurige glazen kraaltjes. Hun oren en neus worden doorboord door
gouden en bronzen hangers. Mannen dragen slechts een lendendoek.
Onderhandelen over de prijs blijkt ook hier een prima vorm van communicatie. Ik
weet maar liefst twee van de vijftig kettingen los te praten en een originele pijl en
boog. Niet zo maar eentje, maar een echte van bamboehout met een stalen punt.
De eigenaar kiest pas na lang dubben een pijl uit zijn collectie. Zou het de pijl zijn
met de grootste afwijking?
NOVIB-gehalte
Met wapentuig uit de prehistorie onder de snelbinders van een fiets uit de eenentwintigste eeuw, passeer ik een ossekar uit de middeleeuwen. De begeleidende bus is al vooruitgegaan en bij het doorkruisen van een klein stadje vrees ik te verdwalen. Maar nog voordat ik kan twijfelen tussen links- of rechtsaf wijst een groepje mannen enthousiast de richting aan waarin een half uur geleden de bus, met een reservefiets op het dak, is verdwenen. Bij elke splitsing herhaalt zich dit ritueel. De bakker, de slager en de kapper, ze onderbreken stuk voor stuk even hun werkzaamheden om mij op weg te helpen.![[Novib 75K]](indnovib.png)
Via Rayagada naar de kust. Het fietsje loopt nog steeds lekker. Alles doet het nog
en dat is maar goed ook, want zelfs in New Dehli zijn er geen reserve-onderdelen
te krijgen. Wel heb ik inmiddels het uitleesvenstertje van de indexschakelaar
afgeplakt. Gek werd ik ervan. Het naaldje beweegt namelijk invers ten opzichte
van de derailleur, waardoor ik constant schakelfouten maakte. Daar moet Shimano
Inc. nog maar eens naar kijken.
Het landschap blijft boeien, vooral zo rond half vijf, als de lage zon een gouden gloed over het levende schilderij werpt. Dat is het moment om even af te stappen en wat foto's te schieten met een hoog Novib-gehalte.
De mensen gaan over het algemeen graag op de foto. Zeker wanneer je er om
vraagt. Omgekeerd verzoeken ze mij regelmatig of ik hen op de foto wil zetten. En
ze zeuren niet direct, zoals in grotere steden, of je een pen voor ze hebt.
Nabij de kust wordt het weer drukker. Het verkeer dendert over de weg zonder
enige consideratie met fietsers en voetgangers. Vrachtwagens en bussen eisen de
volle breedte van de rijbaan op. Zelfs wanneer er genoeg ruimte is, drukken ze me
van de weg. Alleen voor heilige koeien hebben ze enig ontzag. Één keer
raak ik uit balans door een richel in het zand van de berm en slinger ik rakelings
langs een autobus uit tegenovergestelde richting. Bijna had ik het eind van deze
pagina niet gehaald, maar zelfs mijn fietshelm blijft ongeschonden. De
beschermende kracht van het ritueel in Khajuraho heeft zijn kracht nog niet
verloren.
informatie